Na podstawie art. 150 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (Dz.U.Nr 115, poz.1229 i Nr 154, poz.1803) oraz w związku z §1 ust.2 pkt 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 listopada 1999r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz.U.Nr 91, poz.1035) zarządza się, co następuje:

§ 1. Przepisy rozporządzenia określają:

1) śródlądowe drogi wodne lub ich odcinki, dla których ustala się należności za ich użytkowanie dla celów żeglugi, przewozu osób lub towarów obiektami pływającymi  oraz holowania i spławu drewna,
2) stawki należności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych oraz za korzystanie ze śluz lub pochylni przez obiekty pływające,
3) jednostki organizacyjne uprawnione do ustalania i pobierania należności oraz sposób ich ustalania,
4) wzór formularza do składania informacji o korzystaniu z dróg wodnych i liczby śluzowań lub przejść przez pochylnię, stanowiącej podstawę ustalenia wysokości należności.

§ 2. 1. Określa się śródlądowe drogi wodne lub ich odcinki stanowiące własność Skarbu Państwa za korzystanie z których dla celów żeglugi, przewozu osób lub towarów obiektami pływającymi, holowania lub spławu drewna oraz za korzystanie ze śluz lub pochylni pobiera się należności.
2.  Wykaz środlądowych dróg wodnych lub ich odcinków, o których mowa w ust.1 podaje załącznik nr 1 do rozporządzenia. 

§ 3. 1. Określa się wysokość stawek należności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych.
2. Stawka należności za przewóz towarów, za 1 tonokilometr wynosi:

1) na rzece Odrze skanalizowanej od km 94,9 do km 282,5, na Kanale Gliwickim od km 0,0 do km 41,2 oraz na Kanale Kędzierzyńskim od km 0,0 do km 6,0 - 0,53 gr,
2) na drodze wodnej Wisła-Odra od ujścia rzeki Brdy do miasta Krzyż, tj. do km 176,2 rzeki Noteć oraz na węźle gdańskim, to jest. na rzekach Nogat, Szkarpawa i Wisła Martwa  - 0,49 gr,
3) na pozostałych drogach wodnych wymienionych w załączniku nr 1 - 0,44 gr.

4. Stawka należności za żeglugę statków pasażerskich i wycieczkowych, za iloczyn ilości miejsc pasażerskich na statku i długości drogi przebytej przez statek w jednym rejsie wynosi - 1,30 gr od iloczynu jednego miejsca na statku i jednego kilometra przebytej drogi wodnej.

5. Stawka należności za holowanie i spław drewna, za 1 tonokilometr, równoważny iloczynowi objętości 1,45 m³ drewna przemieszczonego na odległość jednego kilometra, równa jest wysokości stawki za przewóz towarów określonej w ust.2.

§ 4. Dla ustalenia należności za korzystanie z drogi wodnej długość trasy przebytej przez obiekt pływający określa się według kilometraża drogi wodnej.

§ 5. Stawki należności za korzystanie ze śluz lub pochylni ustala się w zależności od rodzaju i wielkości obiektu pływającego w wysokości:

1) za jedno śluzowanie lub przejście przez pochylnię statku, zestawu pchanego lub holowanego oraz barek, tratew, holowników i pchaczy (nie wchodzących w skład zestawu), statków pasażerskich, pogłębiarek, koszarek, dźwigów pływających i innych obiektów pływających, za każdy zestaw lub obiekt pływający:

a) w godzinach od 700 do 1600   - 11,55 zł,
b) w godzinach od 1600 do 700   - 23,10 zł,

2) za jedno śluzowanie lub przejście przez pochylnię łodzi sportowo-turystycznych i innych małych obiektów pływających do 15 ton nośności, za każdy obiekt pływający:

a) w godzinach od 700 do 1600   -   5,30 zł,
b) w godzinach od 1600 do 700   - 10,60 zł,

3) za jedno śluzowanie lub przejście przez pochylnię kajaka lub łodzi wiosłowej, za każdy obiekt pływający :

a) w godzinach od 700 do 1600   -  3,00 zł,
b) w godzinach od 1600 do 700   -  6,00 zł.

§ 7. Za śluzowanie lub przejście przez pochylnię razem kilku obiektów pływających należność ustala się  i pobiera osobno za każdy obiekt pływający w wysokości stawki zależnej od rodzaju i wielkości obiektu pływającego, z uwzględnieniem zniżki dla osób, o której mowa w art.144 ust.2 ustawy - Prawo wodne.

§ 8. Za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych oraz za śluzowanie lub przejście przez pochylnię obiektów pływających należność ustala i pobiera: 

1) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach :

a) na Kanale Gliwickim,
b) na Kanale Kędzierzyńskim,

2) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu - na rzece Odrze od km 94,9 do km 282,5,
3) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu :

a) na rzece Brdzie, Kanale Bydgoskim i Noteci dolnej,
b) na rzece Noteci górnej i Kanale Górnonoteckim,
c) na Kanale Ślesińskim,

4) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku :

a) na rzece Nogacie, Szkarpawie i Martwej Wiśle,
b) na Kanale Bartnickim i Kanale Jagiellońskim,
c) na Kanale Elbląskim,

5) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie :

a) na odcinku rzeki Wisły od Płocka do Włocławka,
b) na Kanale Żerańskim,
c) na kanałach w systemie Wielkich Jezior Mazurskich,
d) na Kanale Augustowskim,

6) Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie  - na rzece Wiśle od km 0,0 do km 92,6 wraz z Kanałem Łączańskim.

§ 9.1. Należność za korzystanie z dróg wodnych oraz za śluzowanie lub przejście przez pochylnię obiektów pływających należących do krajowych i zagranicznych zakładów prowadzących działalność żeglugową lub spław ustala i pobiera za każdy miesiąc kalendarzowy właściwy dla drogi wodnej regionalny zarząd gospodarki wodnej, wystawiając notę księgową na kwotę w wysokości ustalonej na podstawie informacji złożonej przez zakład w terminie ustawowym, a w przeciwnym przypadku na podstawie własnych ustaleń. 
2. Zakład obowiązany jest uiścić należność na rachunek bankowy wskazany przez regionalny zarząd gospodarki wodnej, w terminie 30 dni od dnia otrzymania noty księgowej.
3. Należność za śluzowanie lub przejście przez pochylnię technicznych obiektów pływających, łodzi sportowych i turystycznych oraz innych małych obiektów pływających pobierana jest bezpośrednio w miejscu śluzowania lub przejścia przez pochylnię, za pokwitowaniem uiszczenia należności, wystawionym przez właściwy regionalny zarząd gospodarki wodnej.

§ 10. Wzór formularza informacji, o której mowa w § 9 ust.1, składanej przez zakład za każdy miesiąc kalendarzowy korzystania ze śródlądowych dróg wodnych oraz z urządzeń wodnych dla żeglugi i spławu określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 11. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
 
 
 

W obowiązującym dotychczas stanie prawnym należności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych i urządzeń wodnych służących dla żeglugi i spławu, na wodach stanowiących własność Skarbu Państwa, były regulowane Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1993 r. w sprawie opłat za szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych (Dz.U. Nr 133, poz.637 z późn. zm.). 
Zgodnie z nową ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2002r., w przepisach dotyczących należności za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych i urządzeń wodnych służących dla żeglugi i spławu zmieniona została delegacja ustawowa, jak również zakres jej regulacji. Nowa ustawa art. 150 daje upoważnienie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej, do wydania drogą rozporządzenia, przepisów określających: odcinki dróg wodnych, na których za żeglugę śródlądową i spław należy wnosić należności, stawki należności, w tym za korzystanie ze śluz lub pochylni,  jednostki organizacyjne uprawnione do ustalania i pobierania należności, a także wzór formularza dla jednolitego ujęcia danych, w informacjach składanych przez użytkowników żeglugowych i koniecznych do ustalenia należności. 
Projekt rozporządzenia ustala §2 śródlądowe drogi wodne lub ich odcinki, których użytkowanie żeglugowe skutkuje obowiązkiem ponoszenia należności. W wykazie tym ujęte są drogi wodne o zabudowie i infrastrukturze służącej przede wszystkim potrzebom transportu wodnego i o stabilnych parametrach żeglugowych, jak również sztuczne drogi wodne (kanały). Należności nie ustala się za żeglugę po drogach wodnych swobodnie płynących, o zabudowie wyłącznie regulacyjnej. Przyjęte założenie odpowiada zasadzie praktycznie stosowanej na drogach wodnych Europy Zachodniej, gdzie pobiera się tzw. opłaty kanałowe.
Stawki należności za korzystanie z dróg wodnych, co określa §3 rozporządzenia, zróżnicowano rodzajem obiektów pływających. Za przewóz towarów lub spław drewna stawki należności uzależniono od kosztów utrzymania dróg wodnych i ich infrastruktury, które są tym większe im wyższy jest stopień zabudowy drogi wodnej i wyższe jej parametry nawigacyjne. Dla odcinków dróg wodnych o wyższych parametrach nawigacyjnych tj. dostosowanych do statków o większej ładowności, przyjęto wyższe stawki niż na pozostałych drogach wodnych. 
Za żeglugę statków pasażerskich i wycieczkowych stawka należności powiązana jest z ilością miejsc pasażerskich na statku, a za żeglugę statków bez ładunku stawkę należności odnosi się do nośności wymierzonej statku. Dla tej kategorii statków i przewozów przyjęto jednolite stawki należności bez względu na rodzaj infrastruktury dróg wodnych i ich parametry nawigacyjne. 
Wysokość należności za korzystanie z dróg wodnych będzie zależała tym samym od określonych stawek należności, wielkości masy przewożonych ładunków lub ilości miejsc pasażerskich na statku, od długości trasy pływania oraz nośności wymierzonej statków bez ładunku korzystających z dróg wodnych.
Stawki należności za śluzowanie obiektów pływających lub ich przejście przez pochylnie, które określa §5 projektu rozporządzenia, zależne są od wielkości i rodzaju obiektów pływających oraz pory dnia korzystania z tych urządzeń, stosownie do postanowień art.150 ust.2 ustawy - Prawo wodne. Przyjęto tutaj zasadę ustalenia stawki tym niższej im mniejszy jest obiekt śluzowany, z uwagi na możliwość jednoczesnego śluzowania kilku obiektów razem i racjonalnej tym samym eksploatacji śluz lub pochylni. 
Projekt rozporządzenia ustala właściwe dla poszczególnych dróg wodnych jednostki organizacyjne uprawnione do naliczania i pobierania należności za korzystanie z dróg wodnych i urządzeń służących żegludze. Są nimi regionalne zarządy gospodarki wodnej, podległe Ministrowi Środowiska, pełniące jednocześnie funkcje administratora dróg wodnych, odpowiedzialnego za ich utrzymanie i eksploatację. 
Sposób ustalenia wysokości należności i ich pobierania określa §9 projektu rozporządzenia. Dla ustalenia należności  podstawą będą informacje składane przez zakład obowiązany do uiszczenia należności, stosownie do art.149 Prawa wodnego. Dla jednolitego ujęcia danych koniecznych do ustalenia wysokości należności projekt rozporządzenia określa wzór formularza składanej informacji (załącznik nr 2), którego Część A odnosi się do statków i zestawów do przewozu towarów lub spławu i holowania drewna, a Część B dla statków do przewozu osób. Zróżnicowanie to wynika z odmiennego sposobu ustalania i naliczania należności.
Projekt rozporządzenia uwzględnia jednocześnie wzrost stawek należności na 2002r. (§3 i §5) w stopniu odpowiadającym wskażnikowi zmian cen towarów i usług komsumpcyjnych planowanemu w ustawie budżetowej - co wynika z art.151 ust.1 ustawy - Prawo wodne. Stosownie do projektu ustawy budżetowej MF (z 23 listopada br.) wielkość tego wskaźnika na 2002r. przyjęto w wysokości 104,5. Tym samym wzrost stawek należności za korzystanie z dróg wodnych i urządzeń wodnych wyniesie średnio 4,5% w stosunku do opłat jednostkowych, stosowanych w 2001r. i regulowanych w/w Rozporządzeniem Rady Ministrów. 

Temat objęty powyższym rozporządzeniem nie wchodzi bezpośrednio w zakres regulacji prawnych Unii Europejskiej. 
Wprowadzenie w życie rozporządzenia nie pociąga za sobą dodatkowych wydatków budżetu państwa.
 

Departament Zasobów Wodnych
Warszawa, 10.01.2002.